Welkom bij de dertiende editie van de V-Europe nieuwsbrief. De nieuwsbrief van deze week is geschreven door mr. Nicolas Estienne, advocaat van vele burgerlijke partijen tijdens dit proces als lid van het verdedigingsteam van V-Europe. De week stond in het teken van getuigenissen van burgerlijke partijen over de aanslag in Zaventem.

Wilt u deze nieuwsbrief per e-mail ontvangen? Aarzel niet om een e-mail te sturen naar Florian Jehin: florian.jehin@v-europe.org.

Inhoud

• Donderdag 2 maart: commentaar van de partijen
• Maandag 6 maart: getuigenissen van artsen en burgerlijke partijen
• Dinsdag 7 maart - donderdag 9 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen
  

Donderdag 2 maart: commentaar van de partijen

Vorige week zou beginnen met de opmerkingen van de partijen na de wekenlange hoorzittingen van de onderzoekers. Het begon uiteindelijk met de aankondiging van het overlijden van een advocaat van een van de verdachten, Meester Sébastien Courtoy. De Voorzitster besliste Maandag om hem een nuchter en plechtig eerbetoon te brengen in aanwezigheid van de stafhouder van de balie van Brussel. De medewerker van mr. Courtoy kreeg enkele dagen de tijd om de verdediging van zijn cliënt te reorganiseren.

Daarom werd de hoorzitting donderdag hervat om de partijen de gelegenheid te geven hun opmerkingen te maken. De federale procureurs benadrukten in hun commentaren de kwaliteit en de omvang van het uitgevoerde onderzoek, evenals de incriminerende details met betrekking tot de beklaagden die het had kunnen onthullen.

Daarna waren de burgerlijke partijen aan het woord. Wij, aan de kant van V-Europe, benadrukten het belang van de stap die in dit proces is gezet, waardoor we meer te weten kwamen over de exacte rol van elk van de beklaagden. Als een onderzoek altijd zijn grenzen heeft, zijn grijze gebieden, hebben we het gevoel dat de 300 procedurele dozen/kartons heel weinig vragen onbeantwoord hebben gelaten. We waren onder de indruk van de precieze, genuanceerde en chirurgische dossierkennis van de drie onderzoeksrechters en hun experts en rechercheurs. We waren ook onder de indruk van de technische en personele middelen die bij dit onderzoek werden ingezet. Niets werd aan het toeval overgelaten: alle deuren werden geopend, alle wegen werden verkend, diegene die niets opleverden werden gesloten. Alleen degenen die de beklaagden voor de rechtbank hebben gebracht, blijven over. Wij zijn ervan overtuigd dat de tenlastelegging een getrouwe weergave is van alle elementen die door de onderzoeksrechters en rechercheurs zijn gepresenteerd.

We herinnerden ook aan de mogelijkheid die de verdachte zeven jaar lang was geboden om aanvullende opsporingstaken te vragen, een mogelijkheid waarvan door de verdediging maar zeer weinig gebruik werd gemaakt. Tenslotte riepen we op om de verdediging van de beklaagde niet te reduceren tot doodlopende wegen zoals zwijgen, weigering om te antwoorden of het minimaliseren van belastend bewijsmateriaal. Al deze strategieën sluiten iedere nieuwe twijfel en discussie uit.

De verdediging nam vervolgens het woord, zonder afbreuk te doen aan de kracht van het door de onderzoeksrechters en rechercheurs aangevoerde bewijsmateriaal.

De hoorzitting werd opgeschort om eindelijk plaats te maken voor het woord van de slachtoffers. De gelegenheid voor ons allemaal om ons de reden van dit proces te herinneren.

Maandag 6 maart: getuigenissen van artsen en burgerlijke partijen

De ochtend was gewijd aan het horen van verschillende artsen die tussenbeide kwamen bij de verzorging van verschillende slachtoffers: Dr. Serge GENNES (specialist in ernstige brandwonden in het Militair Hospitaal van Never-Over-Heembeek), Dr. Thierry LEJEUNE (revalidatiespecialist bij Cliniques Universitaires Saint-Luc), Dr. Gérald VAN GEERT (KNO) en Dr. Nadia KADI-VAN ACKER (psychiater).

Met name uit het verhoor van Dr. GENNES zal worden opgemerkt dat de slachtoffers die ernstig zijn verbrand "martelaren zijn", aangezien de pijn en het lijden dat ze moeten doorstaan zo groot zijn.

Van zijn kant gaf Dr. VAN GEERT verhelderende uitleg over de gehoorstoornissen veroorzaakt door de explosies en in het bijzonder over tinnitus, die hij herinnerde als bronnen van "ernstig ongemak, een combinatie van aandachts- en slaapstoornissen" ("Het slachtoffer zal nooit meer in staat zijn om een moment van stilte te vinden").

Wat Dr. Nadia KADI-VAN ACKER betreft, zij schetste een zeer volledig beeld van het psychologische trauma dat de slachtoffers van de aanslagen opliepen (PTSS en angst-depressief syndroom). Ze legde uit dat psychologisch trauma vooral het gevolg is van een "verrassingseffect" of een gebrek aan voorbereiding op de aanval ("We verwachten het niet"), zelfs voor de hulpverleners, geassocieerd met een gevoel van afschuw, hulpeloosheid, verlatenheid en permanente onzekerheid ("We verliezen de controle. Trauma isoleert ons volledig van de buitenwereld. De vijand is onzichtbaar en daarom is hij overal").

Dr. KADI-VAN ACKER benadrukte ook de repercussies die psychisch trauma heeft voor dierbaren (“Je kunt niet langer voelen relatie met zijn familie). Ze specificeerde ook dat het belangrijkste trauma optreedt, zoals in dit geval, wanneer het een opzettelijk of interpersoonlijk trauma is (de bereidheid om de ander te vernietigen die is teruggebracht tot de staat van een object), veel sterker dan voor een accidenteel trauma (verkeersongeval, natuurramp, ziekte).

De juryleden waren deze ochtend bijzonder aandachtig en stelden verschillende vragen aan de verschillende aanwezige artsen.

Het eerste slachtoffer dat aan het begin van de middag werd gehoord, was Béatrice LASNIER de LAVALETTE, 17 jaar oud ten tijde van de aanslag in Zaventem. Ze moest beide benen laten amputeren en heeft nog steeds volledige verlamming van het bekken, naast ernstige brandwonden en gehoorverlies in haar rechteroor. Béatrice legde met name uit hoe ze was geconfronteerd met de angst van een naderende dood: “Ik begreep dat er een triage was. Ik kreeg het label rood, wat betekent, begreep ik later, dat men dacht dat er weinig kans was dat ik het zou overleven”.

Ze benadrukte ook dat het haar enorme mentale kracht kostte om "opnieuw te leren leven", terwijl ze uitlegde dat het te danken is aan haar paard en aan het paardrijden (ze is nu lid van het USA paardensportteam en nam deel aan de Paralympische Spelen van Tokio in 2021) die haar in deze richting hielp ("Zodra ik mijn paard zag, begreep ik dat er iemand wachtte dat ik beter zou worden. Want voor mij, op mijn 17e, dacht ik al dat dit het einde van mijn leven was" ). Beatrices verhaal was er een van grote waardigheid en emotie. Verschillende media berichtten erover, met name RTBF (FR) en VRT (NL).

De Voorzitster van het Assisenhof las vervolgens een zeer mooie tekst voor van mevrouw Virginia BALDWIN, weduwe van de heer Bruce BALDWIN, een Amerikaanse diplomatieke agent gestationeerd bij de NAVO, die stierf in Zaventem.

Ze las ook de hoorzitting voor van mevrouw Miriana SCINTU, moeder van Jennifer WAETZMANN-SCINTU, die eveneens op 29-jarige leeftijd stierf in Zaventem en pas getrouwd was, zonder een kind te hebben kunnen krijgen (waar ze vurig op hoopte ).

Dinsdag 7 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

De ochtend begon met het horen van mevrouw Nidhi CHAPHEKAR, stewardess van een Indiase luchtvaartmaatschappij, die op 22 maart 2016 ernstig gewond raakte op de luchthaven van Zaventem.

Nidhi benadrukte met name de zeer ingrijpende gevolgen die de aanval had op haar man ("Hij moest een enorme last dragen") en haar kinderen ("In dit soort situaties zijn het de kinderen die het meeste dragen"). Ze noemde ook de fysieke, psychologische, sociale en financiële gevolgen van de aanval voor haar, waarbij ze specificeerde dat het voor haar nu onmogelijk is om een nieuwe baan te vinden bij een luchtvaartmaatschappij ("In India, to fly, you have to be beautiful, presentable, geen littekens dragen en dat ben ik niet meer'). RTBF (FR) en VRT (NL) gaven haar getuigenis door.

Het was toen Mevrouw Karina PONNET die getuigde. Mevrouw Karina PONNET is de vrouw van Nic COOPMAN, die dodelijk werd neergemaaid door de tweede bom. Ze legde uit met welk leed ze drie dagen lang in verschillende ziekenhuizen naar haar man zocht, in de veronderstelling dat hij in coma lag en daarom geen contact met zijn familieleden kon opnemen. Pas op 25 maart kreeg ze te horen dat Nic was overleden.

Met grote ontroering zei ze: “Ik was er niet bij toen Nic werd geboren en toen hij stierf. Ik had graag oud met hem willen worden, voor hem willen zorgen als hij ziek zou worden of als hij tijdens de aanval zijn beide benen had verloren”. Mevrouw PONNET benadrukte nogmaals dat “Nic niet op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Het zijn de terroristen die geen recht hadden om daar te zijn, met de bedoelingen die ze hadden. Alle andere mensen waren op het juiste moment op de juiste plaats.” Haar getuigenis werd gerapporteerd in Le Vif (FR).

In de loop van de middag hoorde de rechtbank mevrouw Loubna SELASSI, echtgenote van de heer Abdellah LAHLALI, bagageafhandelaar op de luchthaven en ernstig gewond (beenamputatie) na de aanval. Haar getuigenis was bijzonder verhelderend omdat ze de aanzienlijke gevolgen van de aanval op familieleden aantoonde, waarbij mevrouw SELASSI met name uitlegde dat ze niet in staat was geweest om voor haar twee kinderen te zorgen gedurende de drie maanden die haar man in het ziekenhuis in Antwerpen lag. Het is de familie die werd aangevallen, gebroken, geamputeerd". Ze legde ook de aanzienlijke moeilijkheden uit die zij en haar man ondervonden bij verzekeringsmaatschappijen, aangezien de heer LAHLALI vele maanden zonder beenprothese zat door de weigering van de arbeidsongevallenverzekeraar om de aanschaf van apparatuur te financieren (“Ik betreur het dat de Staat ons in de handen van de verzekeraars gelaten heeft. We hebben hulp nodig en geen oordeel. In plaats daarvan worden we beoordeeld, permanent geausculteerd”).

Mevr. SELASSI onderstreepte nogmaals het enorme verdriet van haar man: "Hij zit niet opgesloten in een doos maar opgesloten in een lichaam dat hij niet kan accepteren". Voor haar: "22 maart beroofde me van mijn man", "Ik voel me alleen en verlaten; mijn hart is gebroken ; Ik verloor het vertrouwen in de mens en in mezelf”. Deze getuigenis werd overgenomen door de RTBF (FR).

De hoorzitting maakte het ook mogelijk om de herinnering op te roepen aan Stéphanie en Justin SCHULTS-MOORE, Elita WEAH en Adelma TAPIA RUIZ, alle vier overleden als gevolg van de aanslag.

Woensdag 8 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

De dag begon met het horen van mevrouw Janet WINSTON, die samen met haar man op de luchthaven aanwezig was en beiden gewond raakten. Ze begon haar getuigenis door op te merken dat "in de dierenwereld geen rechtbank is". Ze legde uit dat ze in staat was om eerste hulp te verlenen aan verschillende slachtoffers en enkele dagen moest leven met de angst te weten of ze nog in leven waren. RTBF (FR) hernam haar getuigenis.

De ochtend ging verder met de hoorzitting van de heer Edmond PINCZOWSKI en mevrouw Marjan FASBNDER, de ouders van Alexander en Sascha PINCZOWSKI, broer en zus die beiden stierven op de luchthaven op 22 maart 2016.

De vader was aan de telefoon met zijn zoon toen het netwerk werd onderbroken op het moment van de explosie die hij niet hoorde. De ouders moesten een rondleiding door de ziekenhuizen maken op zoek naar hun enige twee kinderen van wie ze een foto toonden. Ze legden uit dat ze in het kader van het onderzoek de beelden van de bewakingscamera's konden bekijken: “We zagen een van de terroristen naar hen toe lopen, een jonge man die een vriend van hen had kunnen zijn. Ik kon niet anders dan denken, ga alsjeblieft naar de andere kant. Ze hadden geen geluk, ze stonden praktisch oog in oog met hun moordenaar, die zijn bom liet ontploffen en hen op slag doodde. Ze zullen nooit weten dat ze als schild fungeerden voor een familie die achter hen stond en waarschijnlijk hun leven redde.” 

Hun dochter Sasha had na de aanslagen in Parijs campagne gevoerd op sociale media om zich uit te spreken tegen onzin jegens de moslimwereld.

De Voorzitster van het Assisenhof las ook een lange getuigenis voor van mevrouw Anne CAIN, echtgenote van Alexander PINCZOWSKI, waarvan we ons vooral de volgende zin zullen herinneren: "Ik was een avonturier, maar hij was mijn avontuur". RTBF (FR) en VRT (NL) namen deze getuigenis over.

In de loop van de middag hoorde de rechtbank mevrouw Danielle IWENS, die ten tijde van de explosies de leiding had over het inchecken voor een vlucht in rij 11. Ze sprak over de aanzienlijke impact van de nawerkingen op de mensen om haar heen, en in het bijzonder op haar kinderen: “Ik ben niet langer de sterke vrouw die ik eerder was. Ik ben niet meer dezelfde Danielle, dezelfde vrouw, dezelfde moeder, dezelfde vriendin die ik was. En het is heel moeilijk om hiermee te leven." Na 22 jaar carrière werd ze in 2022 ontslagen wegens medische overmacht.

De middag ging verder met het horen van de ouders van Bart MIGOM, overleden op de luchthaven, die vier dagen moesten zoeken om erachter te komen wat er met hun jonge 17-jarige zoon was gebeurd. RTL (FR) en VRT (NL) gaven deze getuigenis door.

De dag eindigde met het horen van mevrouw Caroline LERUTH, die niet lichamelijk gewond werd, maar in een staat van posttraumatische stress verkeert. Ze legde uit dat ze, nadat ze zich buiten de luchthaven had verstopt, besloot terug te gaan naar de terminal om enkele slachtoffers te redden; ze nam ook verschillende foto's en schreef later een boek. 

Ze benadrukte dat de hulp volgens haar lang op zich liet wachten (meer dan dertig minuten).

Donderdag 9 maart: getuigenissen van de burgerlijke partijen

De ochtend begon met het horen van de heer Sébastien BELLIN, voormalig aanvoerder van het Belgische nationale basketbalteam, die ernstig gewond was geraakt aan zijn linkerbeen en bijna dood was, aangezien hij 50% van zijn bloed had verloren. 

Hij zei dat "het de liefde voor het leven was die hem heeft gered". Hij benadrukte het feit dat hij omringd was door extreem menselijke mensen, met liefde, mededogen, en zei in het bijzonder dat "het voor de redders moeilijker was dan voor hem". 

Volgens hem: “Liefde geneest alles. Mijn hele carrière heb ik me gericht op het fysieke. Maar door de aanvallen heb ik geleerd dat liefde sterker is.”

De heer Sébastien BELLIN beëindigde zijn getuigenis door zich tot de beklaagden te richten: “Ik vergeef u. Door te vergeven maak ik mij los van deze wreedheden, van de haat waarvan u wordt beschuldigd. Je missie is mislukt. In plaats van mij te vernietigen, schiep je in mij een mens met een ongelooflijke energie van mededogen, tolerantie en ruimdenkendheid. Een nog machtigere mensheid, die zelfs twee bommen niet in mij konden blussen. Ik sta voor je als een overlevende. Ik heb deze gruweldaden overwonnen. Vergeving is de laatste stap in mijn genezing.” Zijn getuigenis werd doorgegeven door RTBF (FR) en VRT (NL).

Vervolgens werd het woord gegeven aan de vier kinderen van de heer André ADAM, overleden op de luchthaven, en mevrouw Danielle ADAM, die zeer ernstig gewond raakte (voetamputatie). Ze herinnerden eraan dat de verdwijning van hun vader hen diep heeft geschokt, evenals de kleinkinderen. Ze drukten ook de enorme nood uit waarin hun moeder momenteel verkeert, aangezien ze bijna geen mobiliteit heeft. BX1 (FR) en Bruzz (NL) vermelden deze getuigenis in hun artikelen.

's Middags hoorde de rechtbank twee collega's van wijlen de heer Nic COOPMAN, evenals mevrouw Tiphaine SALMON, die met name verklaarde dat ze "uitgeput was van de controle door de spookgeest van die dag" en hoopte " om de controle over haar leven terug te krijgen".

De dag eindigde met het horen van de heer Philippe VANDENBERGHE, die op de luchthaven werkte als computergeograaf en die, gediplomeerd in eerste hulp, een van de eersten is die verschillende slachtoffers heeft geholpen, voordat brandweerlieden en ambulances arriveerden. Met een enorme precisie en ontroering beschreef de heer Philippe VANDENBERGHE het "traject" dat hij maakte, eerst bij de ingang van de terminal en daarna in de terminal, en de toestand van de verschillende slachtoffers die hij zo goed mogelijk probeerde te helpen. Zijn hulp heeft zeker twee of drie mensen gered.

Met grote waardigheid legde hij uit dat hij heel weinig steun had gekregen van verschillende functionarissen, maar een schriftelijk antwoord had gekregen van JJ Goldmann. L'Avenir (FR), Proximus News (NL) en Bruzz (NL) gaven deze getuigenis door.

De volgende week

De volgende week stond ook in het teken van de getuigenissen van de burgerlijke partijen.

Ondersteuning en verdediging

V-Europe verleent steun aan elk slachtoffer van terrorisme dat daarom verzoekt. Elke dag is minstens één van onze coördinatoren aanwezig op de proef, in een opvallend wit jasje met het V-Europe-logo op de rug. Laat ze gerust weten dat u er bent als u dit wenst. Meer informatie over onze coördinatoren vindt u op de website van V-Europe, op volgend nummer: +32 10 86 79 98 of per e-mail: info@v-europe.org.

Wilt u verdedigd worden tijdens het proces? V-Europe heeft een groep van advocaten opgericht die de slachtoffers tijdens het proces verdedigen. Guillaume Lys, Nicolas Estienne, Adrien Masset en Sanne de Clerck bundelen hun krachten om u te verdedigen tijdens dit lange proces. Meer informatie hier of per e-mail naar 22-3@v-europe.org.

Uw mening is belangrijk voor ons!

Heeft u advies of opmerkingen om de nieuwsbrief te verbeteren? Aarzel niet om een e-mail te sturen naar Florian Jehin: florian.jehin@v-europe.org.